ثبت نام این دوره به اتمام رسیده است. با تماس با خانه هنر فروردین از زمان دوره جدید و پیش ثبتنام دوره آگاه شوید یا فرم زیر را تکمیل کنید ما به شما اطلاع میدهیم.
فرم اطلاع رسانی دورهها و ورکشاپهای خانه هنر فروردین
بدن ایدئولوژیک:
تئاتر و نمایشنامهنویسی به عنوانِ پدیدههای نوینی به ایران وارد شدند تا بتوانند فرآیند مدرن شدن ایران را تسهیل و ایرانیان را با حقوق جدید انسانی و عالمِ جدید غرب (مدرنیته) آشنا کنند.
در تضاد با این رویکرد آغازین، پس از انقلاب مشروطه و مدرنیزاسیون رضاشاه، گروهی از روشنفکران و هنرمندان – متأثر از افکار روشنفکرانِ غربی منتقدِ مدرنیته – در مخالفت با بسط یافتنِ ارزشهای غربی، از شرقگرایی دفاع کردند و ضد غربگرایی شدند. تئاتر، و به زبانی دقیقتر نمایشنامهنویسی، که در ابتدای ورودش به ایران به جهتِ متمدن ساختن و غربی کردنِ مردم ایران تعریف میشد، از دههی 40 به اینسو حاملِ اندیشههای ضد غربی و دفاع از هویت شرقی شد.
یکی از گفتمانهایی که در ایجاد این تضاد بنیادین، در میانِ نمایشنامهنویسان تأثیر بسزایی گذاشت، گفتمانِ شرقشناسی و بهویژه “شرقشناسی وارونه” بود؛ شرقشناسی وارونه، برخلاف شرقشناسی که شرق را از چشمانداز غربیان تعریف میکند، میخواهد که شرقیان خویشتن خویش را تعریف کنند و غرب را ذاتاً متفاوت و در تضاد با ارزشهای اصیل و حقیقی شرق صورتبندی و در برابر بسط و سیطرهی مدرنیته، از شرق اصیل حفاظت کند.
متأثر از این رویکرد، از دههی 1340 خورشیدی، نمایشنامههایی پدید میآیند که نمایانگر ارزشهای شرقی در برابر غربی هستند و آن ارزشهای را از طریق “کلام، اعمال و اشیاء” آشکار میکنند.
با تسلط شرقگرایی بر اندیشهی نمایشنامه نویسان، حتی تصویری که از بدن شخصیتها در ادبیات نمایشی ایران ارائه میشود، از این رویکرد مستثنا نمیشود و بدنِ شخصیتها ارزشی ایدئولوژیک، بر مبنای شرقشناسی وارونه، به خود میگیرد.
بر این مبنا و با توجه به رویکرد فوق، فرضیهی من این است که متأثر از گفتمان شرقشناسی وارونه، ادبیات نمایشی ایران نیز وارد جدال ایدئولوژیک میانِ شرق و غرب شد و در اندیشهی حاکم بر آثار نیز تأثیرگذاشت و نمود یافت.
این نمودها نهتنها در زبان و ایدههای موجود در اثر بلکه در تصویر و توصیفاتی که نمایشنامه نویسان از بدنِ شخصیتها ارائه میکنند و نشانههایی که شخصیتها بر بدنِ خود دارند و حمل میکنند، مشاهده میشود و قابل تحلیل است. توجه و تمرکز بر بدنِ ایدئولوژیک در ادبیات نمایشی ایران نه تنها آشکارکنندهی وجه ایدئولوژیک نمایشنامه است بلکه معمولاً در پژوهشهای صورت گرفته بر نمایشنامهنویسی ایران، اغلب بر روی زبان، روایت و شخصیتپردازی تمرکز میشود و توجه به بازنمایی بدن، که درواقع نخستین پدیداری است که انسان از طریق آن عالم و جهانِ خارج را ادراک و بهواسطهی آن اندیشه و افکار خود را بیان میکند، مورد غفلت قرار میگیرد.
نحوه برگزاری: آنلاین
